Phân biệt bệnh sởi và sốt phát ban ở trẻ: Nhận biết đúng để bảo vệ con kịp thời

Thời điểm giao mùa hoặc trong các đợt bùng phát dịch bệnh, trẻ em là đối tượng dễ mắc các bệnh truyền nhiễm, trong đó phổ biến nhất là bệnh sởi và sốt phát ban. Cả hai đều có biểu hiện sốt và nổi ban đỏ trên da, nhưng mức độ nguy hiểm và cách xử lý lại hoàn toàn khác nhau. Việc phân biệt chính xác không chỉ giúp cha mẹ có hướng điều trị phù hợp mà còn tránh được các biến chứng nặng, đặc biệt là với bệnh sởi.

Nguyên nhân và mức độ lây lan

Sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus sởi gây ra, lây lan rất nhanh qua đường hô hấp và có thể bùng phát thành dịch nếu trẻ chưa được tiêm chủng đầy đủ. Trong khi đó, sốt phát ban thường do virus rubella hoặc các loại enterovirus khác gây ra, tuy cũng lây qua đường hô hấp nhưng thường nhẹ hơn và ít để lại biến chứng nghiêm trọng.

Triệu chứng ban đầu có gì khác biệt?

Ở giai đoạn đầu, bệnh sởi khiến trẻ sốt cao liên tục (trên 39°C) trong 3–4 ngày, kèm theo các triệu chứng điển hình như ho khan, chảy mũi, mắt đỏ, chảy nước mắt và mệt mỏi rõ rệt. Ngược lại, trẻ bị sốt phát ban cũng có thể sốt nhưng nhiệt độ thường thấp hơn (38–39°C), sốt ngắn ngày và hiếm khi kèm ho hay viêm kết mạc rõ rệt.

Trình tự và đặc điểm nổi ban

Với sởi, ban đỏ sẽ xuất hiện sau khoảng 3 ngày sốt, theo thứ tự rõ ràng: từ sau tai, lan ra mặt, cổ, ngực, lưng rồi xuống tay chân, kèm cảm giác khô da, không ngứa, ban nổi gồ và sau đó để lại vết thâm.

Trong khi đó, ở sốt phát ban, ban thường xuất hiện ngay sau khi cơn sốt kết thúc, ban mịn, không gồ, không để lại dấu vết sau khi lặn và có thể gây ngứa nhẹ. Ban mọc rải rác, không theo trình tự cụ thể, lan nhanh toàn thân rồi tự biến mất trong vài ngày.

Sởi có thể gây biến chứng nặng như viêm phổi, viêm tai giữa, viêm não, tiêu chảy nặng và thậm chí tử vong nếu không được điều trị đúng cách. Trong khi đó, sốt phát ban đa phần lành tính, trẻ sẽ phục hồi hoàn toàn sau vài ngày nghỉ ngơi, uống nhiều nước và hạ sốt.

Cha mẹ cần làm gì để bảo vệ trẻ?

Việc tiêm phòng vắc-xin sởi – rubella đầy đủ theo khuyến cáo của Bộ Y tế là cách phòng ngừa hiệu quả nhất. Đồng thời, khi thấy trẻ có dấu hiệu sốt và nổi ban, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được chẩn đoán chính xác. Tuyệt đối không tự điều trị tại nhà nếu chưa biết rõ nguyên nhân gây bệnh.

Hãy chú ý:

• Nếu trẻ sốt cao không dứt, có biểu hiện khó thở, co giật, bỏ bú, mệt lả, cần đưa đến bệnh viện ngay.

• Luôn đảm bảo môi trường sống sạch sẽ, thông thoáng, bổ sung dinh dưỡng và nâng cao sức đề kháng cho trẻ.

Dù là sởi hay sốt phát ban, trẻ đều cần được theo dõi sát sao và chăm sóc đúng cách. Việc nhận biết rõ ràng hai căn bệnh này sẽ giúp cha mẹ chủ động bảo vệ sức khỏe con yêu, tránh những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra.