Cà phê và những tác dụng khoa học đã được chứng minh đối với sức khỏe con người

Cà phê là một trong những loại đồ uống được tiêu thụ nhiều nhất trên thế giới, không chỉ vì hương vị đặc trưng mà còn bởi những lợi ích sức khỏe mà nó mang lại. Các nghiên cứu khoa học trong nhiều thập kỷ qua đã chỉ ra nhiều tác dụng tích cực của cà phê đối với cả tâm trí và cơ thể, nếu được sử dụng một cách hợp lý.

1. Tác dụng với hệ thần kinh và não bộ

Tăng cường sự tỉnh táo và khả năng tập trung: Caffeine trong cà phê là một chất kích thích thần kinh trung ương. Nó ngăn chặn adenosine – một chất gây buồn ngủ, từ đó giúp người uống cảm thấy tỉnh táo, tăng khả năng tập trung và phản xạ nhanh hơn. 

Cải thiện tâm trạng, chống trầm cảm: Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng caffeine có thể làm tăng mức dopamine và serotonin – hai chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến cảm giác vui vẻ và hưng phấn. Người uống cà phê thường xuyên có nguy cơ mắc trầm cảm thấp hơn.

Giảm nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh: Cà phê có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và Parkinson – hai bệnh lý thần kinh phổ biến ở người cao tuổi. Các nghiên cứu chỉ ra rằng uống từ 3-5 tách cà phê mỗi ngày có thể giảm nguy cơ Alzheimer tới 65%.

2. Tác dụng đối với chuyển hóa và tiêu hóa

Hỗ trợ quá trình trao đổi chất: Caffeine giúp tăng tỷ lệ trao đổi chất cơ bản, thúc đẩy cơ thể đốt cháy nhiều năng lượng hơn, đặc biệt hiệu quả trong quá trình giảm cân hoặc tập luyện thể thao.

Tăng cường chức năng gan: Cà phê có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh gan mãn tính, bao gồm xơ gan và ung thư gan. Nhiều nghiên cứu cho thấy người uống cà phê thường xuyên có lá gan khỏe mạnh hơn so với người không sử dụng.

Kích thích nhu động ruột: Cà phê giúp kích thích ruột hoạt động tốt hơn, từ đó cải thiện tình trạng táo bón và hỗ trợ tiêu hóa.

3. Tác dụng đối với hệ tim mạch và tuần hoàn

Cung cấp chất chống oxy hóa: Cà phê là một trong những nguồn cung cấp chất chống oxy hóa lớn nhất trong chế độ ăn uống hiện đại, giúp bảo vệ mạch máu, ngăn ngừa lão hóa tế bào và tổn thương do gốc tự do.

Hỗ trợ sức khỏe tim mạch ở mức tiêu thụ hợp lý: Dù từng bị cho rằng có hại, nhưng các nghiên cứu gần đây cho thấy uống 2–3 tách cà phê mỗi ngày không làm tăng nguy cơ bệnh tim mà còn có thể giảm nhẹ tỷ lệ tử vong do các bệnh tim mạch.

4. Tác dụng với hiệu suất vận động và luyện tập thể thao

Tăng sức bền và hiệu suất: Caffeine giúp cải thiện khả năng chịu đựng và tăng hiệu suất vận động nhờ vào việc kích thích hệ thần kinh và giải phóng adrenaline.

Đốt cháy chất béo hiệu quả hơn: Cà phê làm tăng khả năng sử dụng mỡ làm năng lượng trong quá trình tập luyện, hỗ trợ tốt cho người muốn giảm mỡ.

5. Tác dụng dài hạn đối với tuổi thọ và phòng bệnh

Giảm nguy cơ tiểu đường type 2: Uống cà phê thường xuyên có thể giảm tới 23–50% nguy cơ mắc tiểu đường type 2 – căn bệnh rối loạn chuyển hóa phổ biến toàn cầu.

Hỗ trợ phòng ngừa ung thư: Một số nghiên cứu cho thấy cà phê có liên quan đến giảm nguy cơ ung thư gan, ung thư đại trực tràng và ung thư vú.

Tăng tuổi thọ: Phân tích dữ liệu từ hàng triệu người cho thấy uống cà phê ở mức độ vừa phải có liên quan đến tỷ lệ tử vong thấp hơn do các nguyên nhân khác nhau.

Lưu ý khi sử dụng cà phê

Dù cà phê mang lại nhiều lợi ích, nhưng việc sử dụng quá mức (trên 400mg caffeine/ngày, tương đương 4–5 ly cà phê đậm) có thể gây mất ngủ, tăng nhịp tim, lo âu, đau dạ dày hoặc ảnh hưởng đến người có bệnh nền.

Vì vậy, chìa khóa nằm ở sự điều độ. Uống cà phê đúng thời điểm – như vào buổi sáng hoặc đầu giờ chiều, tránh khi bụng đói hoặc trước giờ ngủ – sẽ giúp khai thác tối đa lợi ích mà không gây tác dụng phụ.